Dzień wolny od pracy w sobotę. Co na to przepisy?
- Artykuł Partnerski
- Publikacja:
Dzień wolny od pracy w sobotę budzi wiele pytań, zwłaszcza gdy wypada w nią święto. Sprawdź, co na ten temat mówią przepisy i kiedy przysługuje Ci wolne.
Dzień wolny od pracy w sobotę. Przepisy
Zgodnie z obowiązującym kodeksem pracy, osoby zatrudnione w systemie opartym na przeciętnym, pięciodniowym tygodniu pracy mają prawo do określonej liczby dni wolnych od pracy w danym okresie rozliczeniowym. Oznacza to, że oprócz niedzieli, pracodawca musi zapewnić pracownikowi odpoczynek od pracy w pozostałym dniu tygodnia - najczęściej jest to właśnie sobota. Nie zawsze jednak sobota jest dniem wolnym wynikającym z grafiku - w niektórych firmach może przypadać na inny dzień tygodnia.
W praktyce dzień wolny od pracy w sobotę jest elementem organizacyjnym, wynikającym z przyjętego rozkładu czasu pracy. Wprowadzenie pięciodniowego tygodnia pracy wiąże się z koniecznością zapewnienia pracownikom odpowiedniej liczby dni wolnych w każdym okresie rozliczeniowym, aby nie przekraczać norm czasu pracy. Zasada ta ma na celu nie tylko ochronę zdrowia pracowników, ale również zapewnienie im możliwości regeneracji i odpoczynku po tygodniu wykonywania obowiązków zawodowych. W sytuacji gdy w sobotę przypada również święto ustawowo wolne od pracy, pracodawca ma określone obowiązki względem pracownika.
Jak rozliczyć dzień wolny za święto przypadające w sobotę?
Jeżeli w sobotę, która została wskazana jako dzień wolny, wypada jednocześnie święto - np. 3 maja lub 15 sierpnia - to należy pamiętać, że pracownik nie otrzymuje wówczas podwójnego wolnego. Jednak na podstawie art. 130 § 2 kodeksu pracy obowiązuje zasada, zgodnie z którą każde święto przypadające w dniu innym niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.
Aby zrekompensować pracownikowi utratę tego dnia, pracodawca musi wyznaczyć inny dzień wolny w tym samym okresie rozliczeniowym. W praktyce oznacza to, że harmonogram pracy powinien być tak zaplanowany, aby uwzględniał nie tylko święta, ale również konieczność udzielenia wolnego w odpowiednim czasie. Jest to obowiązek wynikający bezpośrednio z przepisów prawa. Oznacza to, że dzień wolny za święto przypadające w sobotę powinien zostać przydzielony w postaci pełnego, 8-godzinnego dnia - czyli całego dodatkowego dnia wolnego.
Czy pracodawca musi oddać dzień wolny za święto w sobotę?
Pracodawca musi oddać dzień wolny za święto przypadające w sobotę, o ile sobota stanowi dla pracownika dzień wolny od pracy wynikający z “przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy". Obowiązek ten ma charakter bezwzględny - jego niewykonanie narusza normy czasu pracy oraz prowadzi do ryzyka sankcji ze strony Państwowej Inspekcji Pracy. Warto pamiętać, że brak realizacji tego obowiązku może być traktowany jako naruszenie przepisów o czasie pracy i podlegać kontroli przez organy nadzoru.
Nieudzielenie dnia wolnego za takie święto skutkuje de facto pracą w dniu wolnym, co może pociągać za sobą konieczność wypłaty dodatkowego wynagrodzenia lub rekompensaty w postaci czasu wolnego. Obowiązek ten nie jest uzależniony od pisemnego wniosku pracownika - pracodawca decyduje, kiedy udzieli dnia wolnego, ale musi to zrobić do końca okresu rozliczeniowego w terminie.
Kiedy można wziąć dzień wolny za święto w sobotę?
Dzień wolny za święto przypadające w sobotę powinien zostać udzielony w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym występuje dane święto. Oznacza to, że pracodawca nie może odłożyć odebrania dnia wolnego na kolejny miesiąc lub kwartał, jeśli rozliczenie odbywa się w krótszym przedziale - np. w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym.
Udzielenie dnia wolnego powinno nastąpić w terminie uzgodnionym z pracownikiem, choć ostateczną decyzję podejmuje pracodawca - uwzględniając m.in. potrzeby organizacyjne, szczególne potrzeby pracodawcy czy obowiązujący regulamin pracy. Praca w sobotę w zamian za dzień wolny za święto nie jest dopuszczalna - wyjątek może stanowić sytuacja, w której sobota jest dniem pracującym zgodnie z ustalonym harmonogramem.
Dla pracodawcy kluczowe jest zapewnienie, że dzień wolny w postaci dnia wolnego będzie miał miejsce przed końcem okresu rozliczeniowego, tak by uniknąć przekroczenia norm dobowych i tygodniowych czasu pracy. Nieprzestrzeganie tego terminu może skutkować przekroczeniem dozwolonego wymiaru godzin pracy w okresie rozliczeniowym i naruszeniem obowiązujących norm.
Ile dni wolnych od pracy wypada w soboty w 2025 roku?
W 2025 roku dwa dni ustawowo wolne od pracy przypadają w soboty. Pierwszy z nich to 3 maja (Święto Konstytucji 3 Maja), a drugi to 1 listopada (Wszystkich Świętych). Chociaż liczba takich przypadków w 2025 roku jest niewielka, to ich prawidłowe rozliczenie pozostaje obowiązkiem każdego pracodawcy niezależnie od skali zatrudnienia. Oznacza to, że w tych przypadkach pracodawca będzie zobowiązany do wyznaczenia pracownikom innego dnia wolnego w danym okresie rozliczeniowym.
Zgodnie z przyjętym systemem, w którym sobota stanowi dzień wolny od pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, każdy przypadek wystąpienia święta w sobotę pociąga za sobą obowiązek wyznaczenia dodatkowego dnia wolnego.
Warto podkreślić, że niektóre firmy mogą stosować różne systemy rozkładu pracy - np. soboty pracujące, system równoważny lub zadaniowy, w którym zasady udzielania dnia wolnego mogą się różnić. W takich przypadkach kluczowe są zapisy regulaminów oraz wewnętrzne ustalenia, przy zachowaniu ogólnych norm prawa pracy i przepisów kodeksu pracy.